Amsterdam, 22 september 2019 – Niet doen, niet doen, niet doen. Laten gaan, gewoon laten gaan. En dan tegen beter weten in dus toch dit stuk. Want laten we het alsjeblieft wel een beetje beschaafd houden én genuanceerd en op inhoud.

Op Facebook kom ik alleen voor honkbal waardoor ik een hoop van de ellende van gekkies, trollen, extreem linkse, extreem rechtse en vooral extreem domme mensen weet te ontwijken. Maar soms waaien er onzinnige en vooral zinloze teksten over het conflict in het Midden-Oosten de reacties op honkbal-posts binnen. En wat vaker, ook de onfrisse wij-zij-discussie en de suggestie van racistische motieven als het over Antillianen en Nederlanders gaat.

Met mijn stuk over het “Joodse All Star Team” dat in 2017 op de WBC zou gaan spelen had ik het kunnen verwachten. Alle online discussies die met Israël te maken hebben worden als je niet oppast vroeg of laat overgenomen door gekkies die veilig vanachter hun toetsenbord met extreme teksten de boel op scherp zetten. Actie is reactie en binnen een mum van tijd wordt de oorlog, of voor anderen het conflict, op Facebook uitgevochten. En zoals in alle oorlogen is de waarheid vaak het eerste slachtoffer.

Dit jaar, bij de Europese Kampioenschappen, heb ik de discussie over Israël even gelaten voor wat ie was. Het team had zichzelf geen religieuze beperkingen meer opgelegd zoals in 2017 nog wel het geval was én alle spelers hadden daadwerkelijk ook een Israëlisch paspoort. Hoe dat georganiseerd is was bijvoorbeeld ook te lezen in dit stuk in de Haaretz, de derde krant van Israël. Je moet zeker met dit onderwerp goed oppassen met de bronnen, maar op Wikipedia staat “De krant wordt vrij algemeen bestempeld als een ‘kwaliteitskrant’.”. Lijkt vrij betrouwbaar.

De discussie over waarom Israël aan dit OKT mag deelnemen kun je terugleiden naar de deelname aan het EK, maar niemand (op de mensen die alles uit Israël willen boycotten na dan) zal tegen ‘een’ kans op deelname aan de OS voor Israël zijn. Als de WBSC gekozen had voor één land uit Afrika, vier uit Europa en één uit het Midden-Oosten hadden we hier ook gestaan.

En de discussie over hoe Israëlisch deze honkbal-Israeli zijn, tja, dat blijft een lastige. Door het geloof, de historie en door het langlopende conflict zijn er heel veel mensen die hele sterke gevoelens hebben over, voor en tegen Israël. Daar zitten ook veel Joodse mensen tussen die zich daarom ‘dus’ Israëlisch voelen. Daarbij kun je je afvragen waar je de (in dit geval spreekwoordelijke) grens moet trekken. Viktor An is een door Rusland ‘gekochte’ shorttracker uit Zuid-Korea, dat lijkt op het eerste gezicht duidelijk, maar Nederland heeft sinds 22 november 2013 in Sifan Hassan een hardloopster van wereldniveau. Li Jiao domineerde jarenlang het Nederlandse en Europese tafeltennis. Natalie Grinham wint op de squashbaan nog steeds voor Nederland, maar is geboren en getogen Australische. Andersom werkt het ook. Tim Visser speelde jaren rugby voor het Schotse nationale team. Bart Veldkamp was ‘schaatsbelg’. En als we het dan toch over Belgen hebben. Max Verstappen is opgegroeid in Hasselt, België, z’n moeder is Vlaams, Belgisch, Max woont in Monaco en heeft zelfs nog nooit in Nederland gewoond, maar als je de toeschouwers bij zijn ‘thuisrace’ in Spa of zijn andere ‘thuisrace’ in Oostenrijk vraagt ‘wat’ Max dan is, dan zeggen ze Nederlands.

Als het om individuele sporters gaat dan hebben we dus vaak meer begrip, zeker als we denken ze niet zelf nodig te hebben, of juist wel, maar als het om grotere aantallen gaat dan wordt het lastiger. In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw waren het bijna alleen maar Canadezen die voor Engeland hockeyde op de Olympische Spelen. Wat dichter bij huis is de discussie over al die Marokkaanse (als het nog ‘rotjochies’ zijn) voetballers die voor Nederland (als ze echt goed blijken te zijn) zouden moeten kiezen. ‘Mensen’ vinden het slecht van Koeman dat ie niet de tijd neemt om koffie en thee met de familie van deze jongens te gaan drinken. Want zo toon je respect in hun cultuur en zo haal je ze binnen. Huh? Welke cultuur is dat dan, en wie is ‘ze’ eigenlijk? Dat moet toch ‘we’ zijn? Want…. eh… ‘ze’ zijn goed en hebben een Nederlands paspoort? Wie volgt het nog? We zijn in ieder geval met z’n allen minder rechtlijnig als we er zelf voordeel uit kunnen halen.

En zo komen we uit bij ons Koninkrijksteam. Ook allemaal goed én met een Nederlands paspoort. Het is het enige Koninkrijksteam dat op het OKT uitkomt. Gelukkig maar, want we hadden het vast nog knap lastig gehad tegen de spelers uit Canada, Australië en Groot-Brittannië van het team van het Verenigd Koninkrijk. Deze drie landen hebben er echter voor gekozen om met hun eigen landje uit hun koninkrijk een poging te wagen de Olympische Spelen te bereiken. Hoe dat allemaal precies geregeld is met het IOC, de nationale Olympische comité’s  en de verschillende sportfederaties weet ik niet, maar dat zal nog best ingewikkeld liggen.

Voor ons koninkrijksteam is het ook al een tijdje ingewikkeld. Toen in juli 2011 het Nederlands Antilliaanse Olympisch Comité (NAOC) opgeheven moest worden, omdat het IOC niet toestaat dat autonome landen gezamenlijk één NOC hebben, bleven er twee NOC’s over. Dit waren, en zijn nu nog steeds, het Nederlands Olympisch Comité en het Arubaans Olympisch Comité (COA) dat zich in 1986, toen Aruba een zelfstandig land werd, al had afgesplitst van het NAOC.

Om wat duidelijkheid te verschaffen is de “Regeling Sportnationaliteit in het Koninkrijk der Nederlanden” opgesteld en zowel door de algemene vergadering van het COA als van het NOC*NSF vastgesteld waarna deze op 1 juli 2015 in werking is getreden. Kort door de bocht is hierin terug te vinden dat Antillianen mogen kiezen tussen uitkomen voor Aruba of voor Nederland. Net als bij onze voetbal Marokkanen dus, maar met twee grote verschillen. Het eerste verschil is dat het bij ons honkbal gaat om één koninkrijk, waarin wij dus een andere keuze maken dan bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk. Het tweede verschil is dat er voor de honkballers op dit moment heel weinig te kiezen valt. Als je buiten het profhonkbal om, of ernaast, ‘iets’ in het honkbal wil bereiken dan heb je het team van het NOC*NSF nodig. En dat die situatie nu zo is dat is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Daar heeft de KNBSB in die tijd héél erg z’n best voor gedaan. Alle ballen op het Koninkrijksteam, dat hebben deze kolonisators toch maar weer lekker voor mekaar zou je enigszins zuur kunnen concluderen. Dat is overigens niet alleen Nederlands zuur, maar zeker ook Antilliaans zuur. Dat wordt in deze discussie soms weleens vergeten. Ik kreeg recentelijk een mail van een Curaçaoënaar die daarover dit schreef “Dit precedent heeft in tal van sporten op Curaçao tot heden hele diepe wonden achter gelaten.”. En hij heeft het hier dus ook over bijv. Rojer bij het tennis en misschien wel het bekendste voorbeeld Shurandy Martina die voor (het) Nederland(s Koninkrijk) uitkomt op verschillende sprintnummers.

Er is dus geen realistische situatie waarbij Antilliaanse honkballers kunnen kiezen. Maar de vraag stellen, of dat toch niet beter, en zelfs logischer zou zijn, betekent niet automatisch dat je racistische motieven hebt of zelfs racistisch bent. Nog sterker, en ik spreek hier even namens iedereen die die vraag wél stelt, ik pleit helemaal niet voor een blank/wit Nederlands Team. Ik zie heel graag dat alle talentvolle Antilliaanse honkballers die in Nederland wonen, werken en meestal ook zijn opgegroeid hier blijven honkballen én geselecteerd worden voor het Nederlands Team. Zij zijn voor hoge mate verantwoordelijk voor het hoge niveau in onze competities. En daar waar de Antillianen bijdragen aan de kwaliteit zou ik het ook mooi vinden als veel meer andere ‘Nederlanders met een migratie-achtergrond’ zouden bijdragen aan de kwantiteit. Want we hebben écht veel meer aanwas nodig om honkbal IN Nederland te kunnen laten overleven. Daar schreef ik in 2016 al het stuk “Het Marokkanen probleem in het honkbal” over.

De wereld is niet meer zo eenvoudig als sommige mensen misschien denken of beter gezegd, willen. Je kiest tegenwoordig voor een nationaliteit en dat is al lang niet altijd meer de nationaliteit die hoort bij het land waar je geboren bent. ‘Wij’ zijn naar de Antillen gegaan die we vervolgens ‘van ons’ vonden, de Marokkanen hebben we ‘gehaald’ en hun zonen zijn dus ook ‘van ons’, en sporters als Sifan Hassan en Li Jiao, die kiezen ‘voor ons’ en zijn dus ook ‘van ons’.

Onze eigen belangen bepalen wie ‘bij ons’ hoort, net als dat de persoonlijke belangen van de sporters bepalen ‘bij wie’ ze willen horen. Daarbij zorgen ‘wij’ er ook voor dat we met het opstellen van de regels hier ook rekening mee houden. En dan hebben we het nog niet eens over het geld dat ook altijd een rol speelt. In het Nederlandse honkbal hebben we lang gedacht dat het selecteren van de beste honkballers uit het Koninkrijk in het belang van het Nederlands honkbal was. Dat was een mooie tijd. We zijn in 2011 wereldkampioen geworden en we hebben ons daarna op de WBC’s kunnen meten met de absolute wereldtop. De ontwikkeling van het ledental van de KNBSB is nu onze wake-up call, het is vijf voor twaalf, geen tijd meer voor snoozen. Helaas zijn we in deze recente glorierijke periode in Nederland duizenden leden kwijtgeraakt. Het succes van het Nederlands Team heeft dus helaas geen relatie met het belang van honkbal in Nederland. Ik zeg helaas want een oplossing voor ons ledenprobleem zou daarmee veel maakbaarder zijn dan het nu blijkt te zijn. 

Dus om met een actuele vraag te eindigen. Is het in het belang van het Nederlands honkbal om voor een tweede achtereenvolgende jaar, het belangrijkste visitekaartje van het Nederlandse honkbal, de Hoofdklasse-competitie, in te korten of af te breken, om met een handvol spelers uit Nederland en een batterij profs uit de Minor Leagues naar een bij voorbaat kansloos OKT af te reizen? De vraag stellen is ‘m beantwoorden.